W 1966 roku powstał zbiornik sztucznego Jeziora Żywieckiego w miejscu gdzie wcześniej był Stary Żywiec, część Zarzecza i Zadziele.  Wtedy to rodziny z Zadziela zostały przesiedlone do 40 innych wsi i miejscowości powiatu żywieckiego. Na dnie jeziora spoczęły ruiny domów, zakładów i przydomowych gospodarstw, cmentarz. Część ciał ze starożywieckiego cmentarza przeniesiono na nowe miejsce wiecznego spoczynku na Górze Burgałowskiej. 

Gdzie dokładnie leżało Zadziele i jakie dzielnice oraz przysiółki wchodziły w jego skład?

Zadziele było wsią z początku XVII wieku. Leżało na szlakach wiodących z Żywca do Andrychowa i Suchej oraz przez Kęty na północ Polski, a założone zostało przez ówczesnego właściciela Żywiecczyzny - Mikołaja Komorowskiego. Wieś istniała prawie 400 lat i zniknęła, gdy utworzono Jezioro Żywieckie.

 

 

  Mapa Zadziela zawiera wspomnieniowe odwzorowanie najważniejszych ulic, miejsc kultu religijnego i budynków wioski (dodatek do książki o Zadzielu- sporządzona według konsultacji Pana dr Przemysława Dyrlagi - wiceprezesa Towarzystwa Naukowego Żywieckiego)

Dzielnice i przysiółki Zadziela:
„Za Wodą" – blisko rzeki Łękawki,
„Pasieczki" – okolice stawów dworskich,
„Mokradle" – nad Sołą , dochodząca do stawów,
„Podborze" lub „Pod Grapą” – pod lasem w okolicach Tresnej,
„Myszyniec" – blisko Soły, tzw. Dolne Zadziele lub Myto,
„Rakoczka” – okolice drogi na Moszczanicę,
„Za Gowinami" – okolice Soły,
„Kolonia”- zabudowa wokół fabryki „Wschód”,
„Bory” – dzielnica na Działach Zadzielskich,
„Isep” – boisko wraz z okoliczną zabudową, przylegające do Kolonii,
„Rędzina” – dzielnica przylegająca do wsi Moszczanica.

Jak się wtedy żyło tam ludziom?


"Lepiej było – ludzie się lepiej szanowali, bo nie było telewizorów - baby się schodziły, skubały pierze, śpiewały, herbate piły” oraz „schodziły się, poplotkowały, częstowały się, szanowały i lepiej było”. Mężczyźni pracujący najczęściej poza domem spotykali się wieczorami w karczmie i tam żywo dyskutowali o minionym dniu. Ponoć na brak konfliktów oraz spornych spraw w Zadzielu narzekali żywieccy prawnicy, którzy nie mogli prowadzić spraw sądowych dotyczących mieszkańców wioski. „W Zadzielu nie było zatargów, rozdzieleń, szanowali i biednych, i bogoczów”. Pomimo bardzo skromnego życia czas ten pozostał w pamięci jako spokojny i wypełniony prostymi zajęciami. Ludzie, choć borykali się z codziennymi problemami, byli dla siebie otwarci i życzliwi. Wieś stanowiła znającą się nawzajem wspólnotę ludzką, w której każdy znał swoje miejsce.Na koloryt wsi wpływali jej mieszkańcy. Mieszkały w niej „Liliputki, czyli bracia karzełki, Franek i Michał”, którzy słynęli w Zadzielu tym, że pracowali w cyrku w Ameryce, a „kolegowali się z dziewczynami z Gilowic, też karzełkami”. Był też sąsiad Franek Wala, mieszkający na Rakoczce, który źle wymawiał niektóre litery i słychać było jego okrzyki: „Kasa, a krawa ma ragi !” lub „Kasa, a gąsal me uscype !”. Mieszkali i gospodarzyli, szanując się wzajemnie. Chodzili razem do kościoła, bawili się na chrzcinach, imieninach i weselach. Jak widać, urok wsi kształtowany był przez bardzo różnych ludzi często odmiennego pochodzenia i wiary, co nie przeszkadzało żyć zgodnie w szacunku do siebie. Znała się cała wieś: „Każdego jednego znałeś, nie było u nas takich ludzi niedobrych. Dzielili się jak mogli, nie było takiego interesu jak teraz – jak gospodarz zabił świnię, to częstował sąsiadów, kiszki robił, słoniny i kotleta – co mogli, to się dzielili”.

ze wspomnień: Józefy i Stanisława Słonka 

 

 

Kto spisał historię Zadziela oraz skąd pochodzą przedwojenne zdjęcia?

Autorem Książki „Zadziele piękna wioska”  jest Robert Słonka - przewodnik beskidzki. Opracowanie składa się z dwóch przeplatających się wątków: historycznego, stworzonego na bazie ogólnodostępnych materiałów i opracowań, oraz biograficznego, opartego na wspomnieniach ludzi, którzy mieszkali w przedwojennym Zadzielu. Zdjęcia, zawarte w książce ukazują przedwojenne Zadziele  i pochodzą głównie z albumu rodzinnego dziadków Roberta Słonki. Album ten przetrwał zawieruchę wojenną zamurowany w fundamentach domu. 

 źródło: Robert Słonka "Zadziele piękna wioska"

Udostępnij Drukuj E-mail