Na terenie Żywieckiego Parku Krajobrazowego znajduje się 12 rezerwatów przyrody, ale również na terenie samego miasta Żywca, poza zabytkowym parkiem Habsburgów znajduje się leśny rezerwat przyrody "Grapa" powołany do istnienia w 1996 r.
Granice tego rezerwatu obejmują izolowany kompleks leśny na zboczach wznoszących się ponad potokami Młynówka i Okiel. Teren chroniony ma 23,23 ha i leży na północ od stacji kolejowej Żywiec Sporysz na trasie Żywiec–Sucha Beskidzka. Wykształciły się tutaj trzy zbiorowiska roślinne.
Dominującym jest grąd subkontynentalny, będący jednym z najbardziej charakterystycznych dla Polski zbiorowisk leśnych, właściwych przede wszystkim dla wschodniej części kraju. Przeważającymi gatunkami w drzewostanie grądu są grab, dąb szypułkowy i lipa drobnolistna. Domieszkę stanowią buk, klon zwyczajny, jawor i jesion wyniosły.
Drugim zbiorowiskiem roślinnym jest na terenie tutejszego rezerwatu łęg jesionowy z jarzmianką większą. Lasy łęgowe występują nad rzekami i potokami, na obszarach, które okresowo zalewane są przez wody powodziowe. W lasach tych występują m.in. olchy, topole, wierzby, jesiony, dęby, wiązy. Pośród lasów łęgowych botanicy wyróżniają kilka zespołów leśnych, m.in. ten, który wykształcił się na terenie tutejszego rezerwatu - łęg jesionowy z jarzmianką większą (jest to gatunek rośliny z rodziny selerowatych). Zespołem roślinnym rozwijającym się wzdłuż ścieżek jest także życica trwała i babka zwyczajna. Do flory rezerwatu należy ogółem 160 gatunków roślin naczyniowych, w tym 12 prawnie chronionych, 11 gatunków wątrobowców i 70 gatunków mchów. Rosną tu takie chronione gatunki flory, jak parzydło leśne, wawrzynek wilczełyko, skrzyp olbrzymi czy kukułka Fuchsa. Znajduje się w nim też kilka wychodni skalnych.
Miejsce to stanowi doskonały teren dla spacerowiczów i biegaczy, którzy chętnie odwiedzają tę enklawę ciszy i spokoju. Zapoznanie z walorami przyrodniczymi rezerwatu jest ułatwione dzięki przyrodniczej ścieżce dydaktycznej wydanej przez Urząd Miejski w Żywcu, lecz niestety większość tablic została zniszczona przez wandali. Podobnie jest z infrastrukturą, taką jak kosze i ławki w większości zdewastowaną przez chuliganów. Wzdłuż licznych ścieżek w rezerwacie zorganizowano także ścieżkę zdrowia, na trasie której zainstalowane zostały również urządzenia do ćwiczeń, które niestety od wielu lat są w opłakanym stanie technicznymi i w większości nieprzydatne do niczego. Do tego dochodzą zaśmiecone wody przepływającej Młynówki. Wszystko to nie przysparza urokowi temu nomen omen chronionemu obszarowi i sprawia raczej ponure wrażenie.
{gallery}665{/gallery}
Jest to częściowo spowodowane nieuregulowanymi sprawami własnościowymi.
Władze miasta w 2015 roku podjęły starania o przejęcie tego terenu należącego do rodziny Habsburgów celem zagospodarowania go pod względem turystycznym i rekreacyjnym, by stworzyć tam miejsce atrakcyjne do wędrówek pieszych, rowerowych, rodzinnego wypoczynku i przyciągające dla ludności. Od tego czasu niewiele się jednak w samym rezerwacie zmieniło. Skierowaliśmy zapytanie do Urzędu Miejskiego w tej sprawie. Poniżej przedstawiamy treść odpowiedzi jaką otrzymaliśmy:
Uprzejmie informuję, iż Starosta Żywiecki wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej, który zgodnie z ustawą z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami jest organem reprezentującym Skarb Państwa w sprawach gospodarowania nieruchomościami, prowadzi postępowanie mające na celu ustalenie stanu prawnego działki nr ewid. 4776/2. W najbliższym czasie planowane jest spotkanie, w celu omówienia postępu w sprawie. Niemniej jednak, pomimo trwającej procedury mającej na celu ustalenie stanu prawnego tejże działki, Miasto Żywiec, w celu zapewnienia właściwego utrzymania ścieżki dydaktycznej znajdującej się w rezerwacie przyrody Grapa, przebiegającej m.in. po działce o nr ewid. 4776/2 sporządziło projekt Umowy użyczenia, na mocy której, do czasu uregulowania stanu prawnego tej działki Miasto Żywiec zobowiązuje się do sprawowania stałej opieki nad ścieżką dydaktyczną, a w szczególności: do wykonywania regularnych przeglądów jej stanu bezpieczeństwa i drożności oraz bieżącej konserwacji w celu zapewnienia drożności i bezpieczeństwa m.in. poprzez usuwanie złomów, wywrotów oraz suchych konarów i zwisających gałęzi, konserwacji infrastruktury turystycznej, utrzymywania jej właściwego stanu porządkowego, prowadzenia akcji informacyjnych, dotyczących zakazów i ograniczeń obowiązujących na terenie ścieżki dydaktycznej i całego Rezerwatu Przyrody „Grapa”. Ponadto zobowiązuje się do zgłaszania organom ścigania każdego faktu łamania przepisów na terenie Rezerwatu. Przez czas trwania umowy zobowiązuje się również do dokonywania wszelkich innych niezbędnych prac, mających na celu utrzymanie ścieżki dydaktycznej w należytym stanie Koszty związane z utrzymaniem ścieżki dydaktycznej w okresie trwania umowy również będzie ponosiło Miasto Żywiec. Podobny projekt umowy użyczenia został sporządzony dla działek o nr ewid. 4776/3 i 3000/2, przez które przebiega pozostała część ścieżki dydaktycznej w rezerwacie przyrody Grapa, a także ścieżka łącząca ul. Folwark z ul. Cichą. Obecnie oczekujemy na akceptację projektów umów przez wszystkie strony.
Pozostaje mieć nadzieję, że postępowanie wyjaśniające stan prawny tych działek zakończy się w rozsądnym terminie, by można było przywrócić jak najszybciej pierwotne walory temu terenowi.
Zdjęcia: Grzegorz Jagosz